Wanneer er sprake is van angst, hechtingsproblemen (gediagnostiseerd of ontstaan vanuit autisme) of trauma, is een veilig gevoel iets wat de gehele dag meespeelt. Pas als je je veilig voelt kan je groeien, ontwikkelen en ontspannen. Maar wat als dat veilige gevoel, waar je window of tolerance op zijn grootst is, erg breekbaar is. Wat gebeurt er als je eigenlijk continu “aan” staat omdat jouw veilige gevoel kwetsbaar is?
Waar men vroeger dacht dat mensen met autisme eigenlijk maar coole kikkers waren, is bekend dat de emoties en gevoelens wel degelijk aanwezig zijn en vaak vele malen intenser beleefd worden. Doordat hun omgeving soms onbegrijpbaar is voor hen, of juist zij niet begrepen worden door anderen door een andere manier van communiceren of een verstoring in de communicatie, is het veilige gevoel extra kwetsbaar. De mogelijkheid dat een kleine gebeurtenis daardoor een enorme impact kan hebben wordt vaak onderschat. Je veilig voelen is dus enorm belangrijk, maar je veilig voelen is iets anders dan een veilige omgeving aanbieden. Want je veilig voelen is voor eenieder weer anders.
Dat in sommige gevallen je veilig voelen heel complex kan zijn bleek pas bij ons thuis. Iets heel kleins gaf meteen een reactie waarbij de veiligheid actief werd opgezocht. De volgende situatie vond er plaats;
Zoals vele andere met mij wilde ik (moeder) The streamers kijken. Nu weet ik dat zo’n concert onvoorspelbaar is, welk liedjes? Wie gaat welk liedjes doen? En dan ook nog eens covers die natuurlijk helemaal niet kloppen met wat je gewend ben van het origineel. Mijn kinderen denken dus niet leuk, laten we meekijken, maar eerder, moet dit nu. Nu heb ik geleerd dat je soms ook voor jezelf moet zorgen. Ik koos er dus voor The streamers te kijken met mijn koptelefoon op. Mama, had even me time… Het even afsluiten van alles en genieten van de muziek had echter een ander effect op mijn zoon. Hij kon niet genieten, sterker nog, de onrust nam toe. Mama was niet meer vanzelfsprekend beschikbaar, juist op het moment dat het einde van de dag eraan kwam. Het moment van slapen, het moment dat je de dag afsluit en wil gaan slapen. De onrust bij hem nam zo toe dat hij pas echt rustig kon gaan liggen, op het moment dat hij in mijn nabijheid was en ik mijn koptelefoon afdeed.
Mijn zoon is voor zijn veilige gevoel niet alleen afhankelijk van de plek, maar ook van de persoon in zijn nabijheid. Juist dat maakt niet alleen sommige situaties thuis ingewikkeld, maar ook andere plaatsten. Doordat school als traumatisch ervaren werd is een juf erg ingewikkeld. Zo voelt hij zich op de zorgboerderij fijn, maar alleen als bepaalde begeleiders (liefst 1 op 1) aan hem gekoppeld worden. Dit betekent echter ook dat als hij in een veilige omgeving, met iemand anders dan zijn veilige persoon iets doet dat dit op het moment van doen lukt, maar dit achteraf een reactie geeft waardoor hij die basisveiligheid weer opzoekt. Deze reactie zie je vaak terug bij autisme, alle overprikkeling en emoties worden weggestopt op bv een schooldag en bij thuiskomt volgt er een meltdown, daar waar het veilig voelt.
Het veilig voelen kan dus erg complex zijn, betekend dit dat een ander niet gewaardeerd of geliefd is, zeer zeker niet. Maar (vaak onbewust) is er toch nog net wat meer vertrouwen nodig dan verwacht kan worden. Tijd, geduld en een kind (of volwassene) echt zien zijn hier erg belangrijk in.
